9.2 Het relationele model

Wij gaan werken met een RDBMS, een Relationeel DataBase Management Systeem.
Daarin worden de gegevens vastgelegd met behulp van tabellen en die tabellen hebben ook nog onderlinge relaties.

We bekijken als voorbeeld een database van een Tennisvereniging.
De database van die tennisvereniging bestaat uit een aantal tabellen. Ten eerste de tabel met de gegevens van alle leden, die zie je hieronder. Deze tabel noemen we leden.

lidnr	naam	woonplaats	geboren	leeftijd	lidsoort	score
1	Annie	Buitenpost	1944-06-02	62	senior	2075
2	Willem	Veenklooster	1992-09-13	14	jeugdlid	987
3	Hillegien	Kollum	1968-01-11	38	senior	1598
4	Margreet	Kollum	1980-09-18	26	aktielid	234
5	Eline	Buitenpost	1996-11-04	10	jeugdlid	435
6	Gerrit	Twijzel	1958-05-04	48	senior	5989
7	Femke	Augustinusga	1993-09-19	13	jeugdlid	798
8	Dona	Burum	2000-05-15	6	mkmt	155
9	Chris	Burum	1998-12-12	7	mkmt	236
10	Dieuwke	Buitenpost	1959-09-06	47	senior	7345
11	Kees	Veenklooster	1965-07-27	41	senior	6345
12	Leon	Augustinusga	1980-06-06	26	aktielid	380
13	Sabine	Drogeham	1970-11-10	36	senior	4999
14	Femke	Drogeham	1979-07-06	27	senior	3768

Verder hebben we ook nog een tabel waarin de competities staan, waaraan sommige leden meedoen.
Deze tabel geven we aan met de naam competitiesoort en je ziet hem hieronder.

soort	speeldag	aanvoerder
HD	donderdag	11
HE	zaterdag	6
DD	dinsdag	3
JD	woensdag	2
GD	zaterdag

Iedere tabel heeft een naam. Zo zijn de namen van bovenstaande tabellen leden en competitiesoort.

Een tabel bestaat uit rijen en kolommen.
Een rij gegevens noemen we ook wel een tupel of record, het is te vergelijken met een kaart uit een kaartenbak.
De gegevens uit een rij horen bijelkaar.
De kolommen noemen we ook wel attributen of velden.

Bovenstaande tabellen staan niet los van elkaar, er bestaat een bepaald verband tussen, ze hebben een relatie.
Want als je naar de tweede tabel kijkt, die van de competitiesoort, dan zie je dat er bij de eerste rij in de kolom soort HD staat.
HD staat voor "heren dubbel". Verder zie je in de laatste kolom dat de aanvoerder nummer 11 is.
Als je wilt weten wie daarmee bedoeld wordt moet je naar de eerste tabel kijken; daar zie je dat lidnummer 11 Kees uit Veenklooster is.
Als je de gegevens van de tabel met de competitiesoort wilt analyseren dan heb je de tabel met de leden erbij nodig, omdat er een relatie tussen die twee bestaat.

Het relationele model en het resultaat daarvan, een relationele database, werd voor het eerst door dr. Edgar F. Codd (zie hierboven) in 1970 geïntroduceerd.

De belangrijkste taken van een databasesysteem zijn de volgende:

Het opslaan van gegevens, en het mogelijk maken van wijzigen van de gegevens.
Het kunnen opvragen van gegevens, en het verwerken van informatie (je moet bijvoorbeeld lijstjes kunnen maken van dingen die je nodig hebt of weten wilt)
Het voorkomen van fouten in de database. Natuurlijk kan een database niet controleren of je een typfout in een naam hebt gemaakt, maar er kunnen wel bepaalde dingen worden gecontroleerd.
Het zou bij bovenstaande database bijvoorbeeld kunnen gebeuren dat je twee leden hetzelfde nummer geeft; maar dan kan de computer wel een foutmelding geven.
Het zou bij diezelfde database ook kunnen gebeuren dat je bij de tabel van de competitiesoort in de aanvoerder-kolom een nummer gebruikt dat geen van de leden heeft. Dat kan de computer controleren en een foutmelding geven.
We noemen dit het bewaken van de integriteit van de database. Hiermee bedoelen we dat het systeem kan controleren of de ingevoerde gegevens aan bepaalde regels voldoen.

Je zag in bovenstaande database dat elk lid in de tabel leden met een nummer werd aangegeven, het lidnummer.
Zoiets gebeurt heel vaak in tabellen, dat de rijen met een nummer worden aangegeven. Daar zijn twee redenen voor.

Ten eerste kan er dan geen verwarring optreden als er leden zijn met dezelfde naam. Het nummer is bij iedereen verschillend (dat is tenminste wel de bedoeling), het is uniek voor elk lid.
Een goed database-programma kan ook controleren of die nummers bij iedereen verschillend zijn.
Het kan zelfs zo gemaakt worden dat je dat nummer zelf niet hoeft in te voeren, maar dat de computer dat nummer automatisch geeft aan een nieuw lid.
Het is heel gemakkelijk om met een nummer te verwijzen naar een rij uit een andere tabel.
Zoals in bovenstaand voorbeeld: de aanvoerder in de tabel competitiesoort wordt met een nummer aangegeven, en dat nummer is het lidnummer uit de andere tabel.