Hoofdstuk 10. Relationele databases; gegevens invoeren

10.1 Sleutels en verwijzingen

Elke tabel in een database heeft een kolom, of een combinatie van kolommen, die uniek is. Daarmee wordt bedoeld dat elk woord of getal in die kolom (of de combinatie van de woorden en/of getallen in die kolommen) maar één keer voorkomt.
Die kolom, of combinatie van kolommen, noemen we de (primaire) sleutel van de tabel, in het engels primary key.
Voor een primaire steutel geldt:

In elke rij moet in de sleutelkolom(men) iets zijn ingevuld.
Deze waarden (of combinaties van waarden) zijn verschillend voor alle rijen.

Bij de tabellen van de database tennisvereniging, die in het vorige hoofdstuk beschreven is, heb je ook primaire sleutels.

leden

lidnr	naam	woonplaats	geboren	leeftijd	lidsoort	score
1	Annie	Buitenpost	1944-06-02	62	senior	2075
2	Willem	Veenklooster	1992-09-13	14	jeugdlid	987
3	Hillegien	Kollum	1968-01-11	38	senior	1598
4	Margreet	Kollum	1980-09-18	26	aktielid	234
5	Eline	Buitenpost	1996-11-04	10	jeugdlid	435
6	Gerrit	Twijzel	1958-05-04	48	senior	5989
7	Femke	Augustinusga	1993-09-19	13	jeugdlid	798
8	Dona	Burum	2000-05-15	6	mkmt	155
9	Chris	Burum	1998-12-12	7	mkmt	236
10	Dieuwke	Buitenpost	1959-09-06	47	senior	7345
11	Kees	Veenklooster	1965-07-27	41	senior	6345
12	Leon	Augustinusga	1980-06-06	26	aktielid	380
13	Sabine	Drogeham	1970-11-10	36	senior	4999
14	Femke	Drogeham	1979-07-06	27	senior	3768

Bij de tabel leden hierboven is het sleutelveld de kolom lidnr. Als je het lidnr weet dan weet je precies welk lid er bedoeld wordt.
Als je de naam als sleutelveld kiest dan heb je een probleem als er twee tennisleden met dezelfde naam zijn.
Wel zou je de naam + de geboortedatum als sleutel kunnen kiezen, want twee leden met dezelfde naam en ook nog dezelfde geboortedatum zullen niet voorkomen. Als er verschillende mogelijkheden zijn om een sleutel te kiezen dan noem je dat kandidaat-sleutels. Meestal kies je als primaire sleutel de eenvoudigste kandidaat-sleutel; het liefst één kolom, en vaak wordt er daarom een extra kolom toegevoegd met een nummer, die dan als sleutelveld dienstdoet.

De tabellen van de database tennisvereniging staan niet los van elkaar, er bestaat een bepaald verband tussen, ze hebben een relatie.

competitiesoort

soort	speeldag	aanvoerder
HD	donderdag	11
HE	zaterdag	6
DD	dinsdag	3
JD	woensdag	2
GD	zaterdag

In de tabel competitiesoort hierboven staat in de eerste rij in de kolom soort HD, dat staat voor "heren dubbel". Verder zie je in de laatste kolom dat de aanvoerder nummer 11 is.
Als je wilt weten wie daarmee bedoeld wordt moet je naar de leden-tabel kijken; daar zie je dat lidnummer 11 Kees uit Veenklooster is.
Zo'n verband tussen de gegevens in de ene tabel en die in een andere tabel noem je een verwijzing of referentie-sleutel, in het engels foreign key.

Verwijzingen kunnen door een RDBMS worden gecontroleerd. Als je bij een competitiesoort als nummer van de aanvoerder een nummer invult, dat niet voorkomt bij de leden, dan kan het programma een foutmelding geven. Tenminste als in het programma is aangegeven dat die relatie er is.
Het controleren van de verwijzingen noemen we het bewaken van de referentiële integriteit.

Het strokendiagram.
Een overzicht van de tabellen, met de kolommen, sleutels en verwijzingen, wordt vaak weergegeven in een strokendiagram.
Dat is een schema waarin de tabellen als stroken verschijnen, met daarin de namen van de kolommen.

Het sleutelveld wordt aangegeven met een dubbele pijl, die onder de betreffende kolom(men) staat.
En de verwijzingen worden ook met pijlen aangegeven.
Verder zie je onder sommige veldnamen NL staan. Dat is de afkorting van Niet Leeg.
Dat betekent dat die kolom beslist moet worden ingevuld. Als je een nieuwe rij invoert en je vult in die kolom niets in, dan zal het programma een foutmelding geven Tenminste als in het programma is aangegeven dat het een niet-leeg-kolom is.

leden

lidnr	naam	woonplaats	geboren	leeftijd	lidsoort	score
1	Annie	Buitenpost	1944-06-02	62	senior	2075
2	Willem	Veenklooster	1992-09-13	14	jeugdlid	987
3	Hillegien	Kollum	1968-01-11	38	senior	1598
4	Margreet	Kollum	1980-09-18	26	aktielid	234
5	Eline	Buitenpost	1996-11-04	10	jeugdlid	435
6	Gerrit	Twijzel	1958-05-04	48	senior	5989
7	Femke	Augustinusga	1993-09-19	13	jeugdlid	798
8	Dona	Burum	2000-05-15	6	mkmt	155
9	Chris	Burum	1998-12-12	7	mkmt	236
10	Dieuwke	Buitenpost	1959-09-06	47	senior	7345
11	Kees	Veenklooster	1965-07-27	41	senior	6345
12	Leon	Augustinusga	1980-06-06	26	aktielid	380
13	Sabine	Drogeham	1970-11-10	36	senior	4999
14	Femke	Drogeham	1979-07-06	27	senior	3768

competitiesoort

soort	speeldag	aanvoerder
HD	donderdag	11
HE	zaterdag	6
DD	dinsdag	3
JD	woensdag	2
GD	zaterdag

competitielid

compnr	lidnr	soort
1	6	HD
2	11	HD
3	12	HD
4	6	HE
5	11	HE
6	1	DD
7	3	DD
8	7	DD
9	2	JD
10	7	JD